Jedną z trudniejszych decyzji, jakie musi podjąć osoba uzależniona, jest zdecydowanie się na leczenie w ośrodku stacjonarnym. Wymaga to przyznania się do utraty kontroli nad swoim życiem oraz oddalenie się od rodziny na kilka tygodni, czasem nawet miesięcy. Co jest ważne dla osób uzależnionych, aby czas terapii był wykorzystany z jak najlepszym skutkiem? Co należy brać pod uwagę przy wyborze ośrodka stacjonarnego?

Zespół terapeutów i lekarzy

Głównym narzędziem leczenia uzależnienia są terapeuci i lekarze, czyli personel ośrodka leczenia uzależnień. Najczęściej wiedzę o ośrodku zdobywa się przez strony internetowe, dlatego powinna zapalić się czerwona lampka, gdy dany ośrodek na swojej stronie nie ma wymienionej kadry specjalistów. Osoby profesjonalnie zajmujące się terapią uzależnień to certyfikowani specjaliści terapii uzależnień lub instruktorzy terapii uzależnień lub osoby będące w procesie certyfikacji. Czym się różni specjalista od instruktora pisaliśmy w innych postach. Obowiązkowo w każdej placówce zajmującej się leczeniem uzależnień jest zatrudnienie psychologa, psychiatry oraz pielęgniarki – warto dowiedzieć się, w jakim wymiarze godzin te osoby pracują i jak bardzo są dostępne w razie potrzeby pacjentom. Dobry zespół terapeutyczny powinien poddawać się systematycznej superwizji. Atutem kadry są dodatkowe szkolenia i ukończone szkoły. Po tym widać, czy zespół terapeutów aktualizuje i poszerza swoje kwalifikacje i umiejętności. Kadra jest najważniejszym elemetem terapii – bez kompetentnych, wykwalifikowanych i doświadczonych terapeutów bardzo trudno o dobry kierunek zdrowienia.

Zakres terapii

Osoba, która krytycznie podchodzi do swojego uzależnienia może mieć świadomość kilku nałogów. Dobrze jest znać wszystkie swoje problemy, aby wybrać najbardziej odpowiedni ośrodek. Do tego potrzebna jest minimalna wiedza o uzależnieniach. Generalnie uzależnienia dzieli się na chemiczne (alkohol, narkotyki, leki, dopalacze) oraz behawioralne (komputer, seks, zakupy, hazard, jedzenie, itp.). Jeżeli występuje uzależnienie od kilku różnych substancji (np. narkotyki i alkohol), mówi się o uzależnieniu mieszanym lub krzyżowym. W takiej sytuacji warto dowiedzieć się, czy wybrana placówka zajmuje się terapią uzależnień od danych substancji. Innym wariantem jest uzależnienie od środka psychoaktywnego i zachowania. Jest niewiele ośrodków zajmujących się terapią uzależnień behawioralnych, dlatego bardzo ważne jest zadbanie o to, aby tam, gdzie chce się udać na leczenie, potrafiono postepować z takimi nałogami, jakie ma faktycznie osoba uzależniona poszukująca skutecznej terapii.

Drugim aspektem jest współwystępowanie innych chorób psychicznych. Wówczas mówi się o podwójnej diagnozie. Osoba, która ma zdiagnozowane inne zaburzenie psychiczne oprócz uzależnienia, powinna szukać ośrodka, który podwójną diagnozą się zajmuje, oczywiście biorąc pod uwagę powyższe kryterium – rodzaju uzależnienia.

Czas terapii

Pacjentom zależy, aby terapia trwała jak najkrócej. Jest to zupełnie mylne podejście. Zrozumiałe jest, że trudno jest trzeźwieć daleko od rodziny i chce się rodzinie pomóc, tym bardziej, że dawno nie było ku temu okazji ze względu na ciąg. Jednak nawet intensywna, ale zbyt krótka terapia, może niewiele pomóc w utrzymaniu trwałej abstynencji. Czas terapii powinien być indywidualnie dopasowany do potrzeb każdej osoby. Mimo tego samego uzależnienia, degradacja organizmu i psychiki może występować w różnym nasileniu. W dużym uproszczeniu – im więcej lat picia/brania, im intensywniejsze i dłuższe ciągi, tym potrzebna dłuższa pomoc terapeutyczna do powrotu do zdrowia. Na czas terapii, a przede wszystkim na jej długoterminowość, powinny szczególnie zwracać uwagę osoby uzależnione od narkotyków, dopalaczy i leków – im dłuższy pobyt w ośrodku, tym lepiej dla tych osób.

Prywatnie czy na NFZ?

W przypadku leczenia w ośrodku stacjnarnym drożej, nie zawsze znaczy lepiej. Być może odpłatne ośrodki oferują wyższy standard lokalu, więcej atrakcji, ale niestety nie zawsze idzie to z parą w wykwalifikowanym zespole, skutecznym planie terapii. Instytucja Narodowego Funduszu Zdrowia dając kontrakt, zobowiązuje się do pełnienia pewnego rodzaju kontroli nad tym, co dzieje się w ośrodku. Określa pewne standardy leczenia, które placówka musi wypełniać, aby pacjenci mogli korzystać z finansowania z NFZ. Może być tak, że placówka może przyjmować na NFZ i pełnopłatnie – wówczas może obowiązywać inny czas oczekiwania w kolejce na miejsce, jednak nie powinno to wpływać na traktowanie pacjentów. Przy wyborze prywatnej/płatnej terapii warto się upewnić, jaki czas obejmuje jednorazowa opłata i zastanowić się, czy to wystarczy, czy nie lepiej poczekać na swoje sfinansowane z NFZ czy MONARu miejsce w kolejce.

Odległość od domu

Odległość od domu ma znaczenie. Jeżeli człowiek zdecyduje się na terapię stacjonarną w ośrodku znajdującym się blisko miejsca zamieszkania, często będzie myślami uciekać do tego, co dzieje się w domu, będzie chciał brać częściej przepustki, a to wiąże się ze słabszym zaangażowaniem w terapię. Ośrodek znajdujący się dalej od domu daje możliwość skupienia się tylko na sobie, ale i nie grozi przypadkowym kontaktem ze „znajomymi” z byłego życia.

Atrakcje dodatkowe

Jedną z trudniejszych umiejętności jest zdolnośc do organizacji czasu wolnego zgodnie z własnymi potrzebami – przede wszystkim relaksu i rozwoju zainteresowań. Dlatego harmonogram dnia w ośrodku jest ważny, szczególnie, gdy uwzględnia czas wolny na wlasne przemyślenia, ale i gdy proponuje inne rozwiązania. Atrakcje sportowe, rękodzielnicze, ośrodkowa biblioteczka – są to ważne i rozwojowe możliwości spędzania wolnego czasu. Mylnie wydaje się, że im więcej wolnego czasu na terapii, tym lepiej.

Jak się okazuje, wybranie dobrego ośrodka nie jest takie proste. Dobrze jest posiadać wiedzę o kadrze terapeutów i ich kwalifikacjach, możliwościach i ogólnej ofercie placówki, wziąć pod uwagę własne preferencje, ale i możliwe zagrożenia z wyboru niewłaściwego ośrodka leczenia uzależnień. Miejsce nie musi być idealne, ale żeby wybrać ośrodek wystarczająco dobry dla siebie.