W swojej pracy często spotykam się z sytuacją, w której danej osobie bardzo zależy na konsultacji psychologicznej, a jednocześnie czuje tyle lęku i ma tyle obaw, że do tego kontaktu nie dochodzi. Zawsze podczas pierwszej wizyty staram się omówić stan emocjonalny, jaki towarzyszy pacjentowi, a także ewentualne obawy, z jakimi przychodzi. W poniższym artykule postaram się wyjaśnić kilka najczęściej pojawiających się wątpliwości związanych ze zbliżającą się wizytą u psychologa lub psychoterapeuty.
Jak przebiega pierwsza wizyta u psychologa?
Pierwsza wizyta u psychologa wydaje się być nadmiernie trudna. Może to wynikać z naszego nastawienia do tego spotkania, obaw, ale też samego faktu nowej i nieznanej sytuacji. Często pojawia się paraliżujące pytanie „a co ja mu/jej powiem?” lub „co ja zdążę opowiedzieć w godzinę?”, „czy będę dobrze zrozumiany?”, itd.
Zamiast próbować dopasowywać się do psychologa lepiej skupić się na swoich potrzebach i oczekiwaniach. Na tym etapie może zaufanie do psychologa czy psychoterapeuty, którego widzimy pierwszy raz, nie jest wysokie, ale wystarczające, aby być spokojnym o to, że specjalista zada ewentualnie dodatkowe pytania, będzie próbował w jak najlepszym stopniu zrozumieć nas i nasz problem, z którym przychodzimy. Psycholog, choć często porównywany, nie ma być przyjacielem, ale też nie ma być formalistą w kontakcie ze swoim klientem czy pacjentem. Co to znaczy? Relacja z psychologiem czy psychoterapeutą jest wyjątkowa. Bliska, pełna szacunku, empatii i zaufania, ale jednocześnie wolna od oceniania, udzielania porad i zaznaczania „kto jest lepszy?”. Rolą psychologa i psychoterapeuty jest pomoc w nazwaniu problemu lub problemów, wyszukaniu ich źródeł oraz pomoc w poszukaniu rozwiązania bezpiecznego dla pacjenta/klienta, ale również dla jego otoczenia.
Trudność podczas pierwszej wizyty u psychologa i psychoterapeuty może polegać na tym, że będzie to pierwsza osoba, z którą podzielimy się jakąś częścią naszych doświadczeń i naszej historii – wstydliwą, bolesną, przez lata ukrywaną. Mówienie o sobie nie jest łatwe i po pierwszym kontakcie ze specjalistą mogą pojawiać się różne emocje – złość, że nie pojawiła się ulga; strach, co będzie dalej; rozczarowanie, bo psycholog nie pomógł od razu; lęk, że ktoś się o tym dowie; poczucie niezadowolenia, że nie wszystko się powiedziało; radość, bo pojawiła się ulga… Wyliczać można w nieskończoność i nic dziwnego, jeżeli te uczucia przeplatają się ze sobą. Tak ważne wydarzenie musi być uwieńczone silnymi uczuciami, nawet skrajnymi. Pozwólmy jednak dać czas sobie i psychologowi lub terapeucie, u którego byliśmy. Sobie – na przyzwyczajenie się do tej sytuacji i zbadanie przy drugim czy trzecim kontakcie mojej reakcji na specjalistę, czy odpowiada mi ten styl pracy, ta osoba, czy będę w stanie zaufać? Specjaliście – na poznanie nas, naszych problemów, naszego funkcjonowania. Pamiętaj, że pierwszy kontakt to czasem nawet 5 sesji, podczas których budujesz bezpieczną relację ze swoim psychologiem czy psychoterapeutą.
Pierwsze spotkanie zazwyczaj trwa godzinę. Przy czym nie zdziw się, że z tej godziny faktycznej rozmowy z psychologiem jest 45 minut – pozostałe 15 minut dobry specjalista wykorzystuje na przygotowanie się do sesji z Tobą lub zrobieniem notatek po wizycie. Jeżeli nie na pierwszej sesji, to na drugiej zostaje zawarty kontrakt terapeutyczny, określający zasady wizyt, czas, częstotliwość i długość terapii. Ustalane są cele i inne zasady, które sam też możesz zaproponować. Każdego psychologa oraz psychoterapeutę obowiązuje przestrzeganie kodeksu etycznego, który między innymi mówi o stosunku do klienta/pacjenta oraz obowiązku tajemnicy zawodowej. Wizyta u psychologa, jak i u psychoterapeuty z reguły nastawiona jest na aktywność klienta/pacjenta, dlatego niech Cię nie martwi fakt, że 90% czasu w gabinecie to Ty mówiłeś. Jest to duży atut, bo im więcej mówisz o sobie, tym lepiej psycholog Ciebie poznaje i więcej rozumie.
Jak się przygotować do pierwszej wizyty?
Kiedy wybieramy się do każdego lekarza, znamy objawy oraz cel wizyty – usunąć uciążliwe objawy i powrócić do „normy”. Analogicznie powinno być w kontakcie z psychologiem i psychoterapeutą. Należy też pamiętać, że do podjęcia procesu zdrowienia, potrzebna jest przynajmniej wstępna diagnoza. Przyjmuje się, że niezbędny czas na postawienie diagnozy zajmuje od trzech do pięciu wizyt. Jedno spotkanie czasami to za mało, aby psycholog odpowiedział sobie na pytanie „Czy potrafię Ci pomóc?”.
Ważne jest poznać rekomendacje, doświadczenie i kwalifikacje specjalisty, do którego zamierzamy się udać, jednak najważniejsze jest skoncentrować uwagę na sobie, a nie na psychologu. Trzeba pamiętać, że w kontakcie z psychologiem czy psychoterapeutą to JA jestem najważniejszy – zarówno dla siebie, jak i dla specjalisty. Czas poświęcony na forach, zbierający opinie o danym lekarzu może być stracony – psycholog, który był dobry dla kogoś innego, może okazać się zupełnie nie dopasowany do moich potrzeb. Dlatego uważam, że jeżeli chcesz sobie pomóc przed wizytą u psychologa lub psychoterapeuty, warto już samemu poszukać odpowiedzi na poniższe pytania:
- Co mi dolega? Jaki mam problem?
- W jaki sposób zgłaszany problem wpływa na moje życie?
- Jakie może być źródło mojego problemu? Czy odpowiedzialność leży po mojej stronie, czy czynnikiem wywołującym moją trudność jest źródło zewnętrzne?
- Czego oczekuję po wizycie u psychologa lub psychoterapeuty? Jaki rezultat będzie dla mnie satysfakcjonujący?
- Czy znam wykształcenie, kwalifikacje i kompetencje specjalisty, do którego chcę się udać?
O tym, kim jest psycholog i psychoterapeuta oraz jakie powinni mieć kwalifikacje przeczytacie w poniższych artykułach:
Czym się różni psycholog od psychiatry?
Zapraszamy również do odwiedzin naszych placówek:
mgr Anna Worobiej