W procesie leczenia uzależnienia jest kilka momentów krytycznych, których pokonanie znacznie przybliża osiągnięcie sukcesu i abstynencji. Dla jednych jest to podjęcie leczenia, dla innych zaakceptowanie faktu, że jest się chorym.  Trudności pojwiają się nie tylko na poziomie podstawowym terapii. Stacjonarna, kilkutygodniowa terapia uzależnień to czas intensywnej pracy ułatwiającej utrzymanie abstynencji. Nie jest możliwe w tak krótkim czasie załatwić wszystkich spraw. Wiele problemów ujawnia się po wyjściu z ośrodka, spod „parasola ochronnego”, i wtedy najczęściej zaczynają sie schody. Okazuje się, że wcale nie tak łatwo utrzymać abstynencję i trzeba być bardziej uważnym w planowaniu dnia. Do tego powrót do pracy i spotkania z wieloma ludźmi i pojawia się dylemat – mówić czy nie mówić prawdy?

Czym jest wstyd?

Wstyd jest przykrym, upokarzającym uczuciem pojawiającym się na skutek uświadomienia sobie niewłaściwego zachowania, niezgodnego z panującymi normami i zasadami. Zachowania mogą być postrzegane jako niewłaściwe, złe, hańbiące. Może być wywołany poczuciem swoich lub czyichś braków, błędów. Często wstyd łączy się z poczuciem lęku przed opinią.

Unikanie kontaktu wzrokowego, danych tematów, skulona postawa ciała, rumieńce, a czasem nawet płacz, to zachowania typowe dla osób doświadczających wstyd. Mówi się tutaj o zewnętrznym przeżywaniu wstydu. To, co wstyd robi „wewnętrznie”, nie jest bezpośrednio dostępne dla osób trzecich. Mogą pojawiać się natrętne myśli, obniżona samoocena, lęk hamujący jakieś czynności.

Osoba uzależniona może doświadczać poczucia wstydu z różnych powodów. Wstyd może być związany z tym, jak dana osoba pokierowała swoim życiem w czynnym uzależnieniu – zachowania, różne decyzje, traktowanie innych ludzi i siebie. Niektóre osoby wstydzą się faktu, że są uzależnione. Wówczas ciężko jest mówić otwarcie o powodach niepicia czy nieobecności związanej z leczeniem odwykowym. Niezależnie od przyczyn poczucia wstydu, uczucie to znacznie utrudnia codzienne funkcjonowanie człowieka, budowanie zdrowych relacji i naprawianie przeszłości.

Jak poradzić sobie ze wstydem?

Możemy mówić o adekwatnym i nieadekwatnym poczuciu wstydu. Jednak gdy to uczucie w pewien sposób niekorzystnie wpływa na codzienne życie, samopoczucie i jakość życia, należy się nim zająć. Najlepszą formą „przepracowania” trudnych emocji jest terapia własna w poradni leczenia uzależnień lub u psychoterapeuty pracującego również z osobami uzależnionymi.